Świadczenia pieniężne w związku z opieką nad osobą z niepełnosprawnością
– zmiany w systemie świadczeń dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami

Świadczenie wspierające – nowość od 1 stycznia 2024 r.
Wsparcie przysługuje osobom z niepełnosprawnościami od ukończenia 18 roku życia. Wysokość ustalana jest na podstawie decyzji o poziomie potrzeby wsparcia (wg punktów).
Aby otrzymać świadczenie należy:

1. Złożyć wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) – może być za pośrednictwem MOPS.
2. Gdy decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia wydana przez WZON stanie się ostateczna, wówczas można złożyć wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego

zobacz Kto i jak może otrzymać świadczenie wspierające

świadczenie wspierające – informacje ZUS

***
Świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy – zmiany
Ustawa o świadczeniu wspierającym zmodyfikowała dotychczasowe zasady przyznawania świadczeń dla opiekunów osób niepełnosprawnych, polegające w szczególności na wprowadzeniu zmian w przyznawaniu świadczenia pielęgnacyjnego oraz uchyleniu specjalnego zasiłku opiekuńczego – w związku ze zmianą ustawy o świadczeniach rodzinnych.

• Po zmianach, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje rodzicom lub innym osobom opiekującym się niepełnosprawnymi dziećmi w wieku do ukończenia 18 r. życia, bez jakichkolwiek ograniczeń w zakresie podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Również pobieranie przez opiekuna własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie wpływa na jego prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
• Po ukończeniu 18 roku życia osoba z niepełnosprawnością/opiekun może wystąpić do ZUS o świadczenie wspierające.
• O świadczenie pielęgnacyjne mogą ubiegać się również wszystkie rodziny zastępcze, osoby prowadzące rodzinne domy dziecka oraz dyrektorzy placówek pieczy zastępczej.
• Świadczenie pielęgnacyjne zostanie podwyższone, jeżeli w rodzinie jest więcej niż jedno dziecko z niepełnosprawnością – o 100% na drugą i każdą kolejną osobę niepełnosprawną, nad którą sprawowana jest opieka.
• Dodatkowo uchylone zostały przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujące zasady przyznawania specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Jednocześnie przewidziano bardzo szeroką ochronę praw nabytych dla osób, które nabyły bądź nabędą prawo do świadczeń opiekuńczych tj. świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego przed 1 stycznia 2024 r. Osoby te, jeśli będzie ich taka wola, będą mogły w dalszym ciągu pobierać wymienione świadczenia na dotychczasowych zasadach, także w przypadku uzyskania kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność lub rozpoczęcia kolejnego okresu zasiłkowego.

Od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 2988 zł miesięcznie.

Wnioski można składać tradycyjnie na formularzach papierowych, które ma obowiązek udostępnić ww. organ lub drogą elektroniczną za pośrednictwem portalu Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl

***

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka z niepełnosprawnością
Dodatek przysługuje:

• matce lub ojcu dziecka;
• opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka) albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także
• osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony)na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:
• do ukończenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności,
• powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

***

Programy wspierające osoby z niepełnosprawnościami i ich opiekunów 2024 r. w Dąbrowie Górniczej

„Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej” – edycja 2024

„Opieka wytchnieniowa” – edycja 2024

***

Uprawnienia pracownika będącego rodzicem dziecka z niepełnosprawnością
Pracownik, który jest rodzicem dziecka z niepełnosprawnością może wnioskować o elastyczne formy zatrudnienia. Ma prawo do pracy w formie telepracy, w systemie przerywanego czasu pracy, ruchomego czasu pracy lub w indywidualnym rozkładzie czasu pracy. Te formy zatrudnienia są możliwe jeśli nie narusza to organizacji pracy.

Telepraca/ praca zdalna
Prawo do wykonywania pracy w tej formie ma pracownik, który jest:

• rodzicem dziecka objętego Programem „Za życiem”
• rodzicem dziecka z niepełnosprawnością legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności
• rodzicem dziecka ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi legitymującego się opinią o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczeniem o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

Pracownicy mogą skorzystać z uprawnienia do zatrudnienia w formie telepracy, także w przypadku, gdy opiekują się dorosłymi dziećmi, tj. powyżej 18 roku życia.
Pracodawca może odmówić uwzględnienia wniosku o telepracę, jedynie w sytuacji, gdy jego uwzględnienie byłoby niemożliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej.

Elastyczne godziny pracy
Wniosek o pracę w systemie przerywanego czasu pracy, ruchomego czasu pracy lub w indywidualnym rozkładzie czasu pracy może złożyć pracownik, który jest:

• małżonkiem rodzica albo rodzicem dziecka w fazie prenatalnej, w przypadku ciąży powikłanej
• rodzicem dziecka objętego Programem „Za życiem”
• rodzicem dziecka z niepełnosprawnością legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności
• rodzicem dziecka ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi legitymującego się opinią o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczeniem o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

Pracownicy mogą skorzystać z uprawnienia do elastycznych form zatrudnienia, także w przypadku, gdy opiekują się pełnoletnimi dziećmi.
Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek rodzica o elastyczną formę organizacji pracy. Może jednak odmówić uwzględnienia wniosku, jeżeli nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej.

Wymiar zasiłku opiekuńczego
Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany przez ZUS pracownikowi, który nie może podjąć pracy ze względu na konieczność opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Świadczenie przysługuje nie dłużej niż 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem w wieku powyżej 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny.

Prawo do zasiłku wydłuża się z 14 do 30 dni w przypadku opieki nad chorym dzieckiem ze znacznym stopniem niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia przez to dziecko 18 lat.