8 czerwca, w trakcie konferencji „Fabryka Pełna Życia. Jak centrum Dąbrowy Górniczej zaprojektowali mieszkańcy miasta?”, zostaną zaprezentowane plany dotyczące wspólnych inwestycji z PKP i Tramwajami Śląskimi oraz koncepcja projektowa Fabryki Pełnej Życia.

Pod koniec roku 2015 władze Dąbrowy Górniczej przejęły blisko 4-hektarowy, atrakcyjnie zlokalizowany teren po byłych zakładach DEFUM. Postanowiono wówczas, że to tu powstanie nowe centrum naszego miasta. Ale nie to było najważniejsze. Naszym celem było, i nadal jest, przeprowadzenie procesu przemian wspólnie z mieszkańcami i dla mieszkańców. Na początku wyobrażenia i oczekiwania dąbrowian były rozkręcone do ekstremum. Słowem – najlepsze wspomnienia z najdalszych destynacji, które utkwiły im w pamięci, wszelkie atrakcje, jakie w życiu widzieli, w telewizji, internecie i na żywo. Wszystko, o czym kiedykolwiek słyszeli: kurioza i ciekawostki ze świata realnego i wyobrażonego. A nawet wytwory wyobraźni pisarzy science fiction… To wszystko „koniecznie musiało” znaleźć się w przestrzeni  nowego centrum.

Diagnoza, działania animacyjne i konsultacje

W roku 2017 rozpoczęliśmy realizację, pionierskiego na skalę kraju, procesu szerokiej partycypacji społecznej. Wyniki wszelkich form konsultacji (warsztaty, badania ankietowe, spotkania z mieszkańcami, spacery badawcze, terenowe punkty konsultacyjne, konsultacje społeczne, zlecone przez władze miasta pogłębione analizy obszarów szczegółowych objętych rewitalizacją modelową, tzw. prototypowanie rozwiązań urbanistyczno-architektonicznych itp.) brane były pod uwagę w pracach na każdym etapie realizacji.

Społeczna koncepcja funkcjonalno-przestrzenna

W efekcie, wczesną wiosną bieżącego roku otrzymaliśmy niezwykle inspirujący dokument – koncepcję funkcjonalno-przestrzenną śródmieścia Dąbrowy Górniczej w zdecydowanej przewadze opartą o opinie i oczekiwania dąbrowian wyrażone w trakcie konsultacji. Dokument ten wsparł planowanie najważniejszych przemian, jakie w najbliższych latach czekają Dąbrowę Górniczą. Mowa tu przede wszystkim o wspólnej inwestycji Dąbrowy Górniczej i PKP dot. budowy centrów przesiadkowych (samochód-pociąg-autobus-rower) w centrum i Gołonogu oraz nowego układu komunikacyjnego w sąsiedztwie dworców, w tym budowy tuneli kolejowych. Jednocześnie tzw. koncepcja społeczna w dużej mierze organizuje prace projektowe związane ze wspólną inwestycją gminy i Tramwajów Śląskich, gdzie zakłada się m.in. likwidację kładek i przejść podziemnych w śródmieściu, stworzenie zintegrowanych przystanków autobusowo-tramwajowych, remont torowisk i przejść oraz stworzenie sieci śródmiejskich tras rowerowych. A w centrum tego nowego układu torów, dróg, traktów pieszych i rowerowych znalazła się Fabryka Pełna Życia.

Priorytetem koncepcji, opracowanej przez Pronobis Studio, był teren Fabryki Pełnej Życia – typowany jako docelowe centrum, serce miasta. Dodatkowo zakresem opracowania objęto Plac Wolności wraz z przestrzenią wejściową do parku im. gen. Józefa Hallera  oraz kwartał ulic Kościuszki, Kolejowej, Przybylaka. Ustalono, że obszar Fabryki ma pełnić rolę głównej przestrzeni miejskiej, rynku miejskiego. Natomiast sam obiekt – funkcje obiektu wielofunkcyjnego łączącego usługi ogólnodostępne z funkcjami komercyjnymi przewidzianymi pod wynajem. W koncepcji podkreślono konieczność organizacji przestrzeni w taki sposób, aby zminimalizować ewentualne nierówności powierzchni na traktach pieszych. Nowe elementy przestrzenne powinny uwzględniać potrzeby użytkowników z ograniczeniami wynikającymi z sędziwego wieku i niepełnosprawności. Za konieczne uznano, m.in. wyburzenie budynku dawnego biurowca przy ul. Kościuszki.

Koncepcja autorska

Na początku roku 2018, dokonaliśmy analizy zebranych wcześniej dokumentów pod względem ich zgodności z założeniem, że Fabryka Pełna Życia musi być projektem samowystarczalnym finansowo. Koncepcja społeczna, z oczywistych względów, koncentruje się głównie na przestrzeniach publicznych i niekomercyjnych. Dlatego zleciliśmy opracowanie autorskiej koncepcji funkcjonalno-przestrzennej uwzględniającej założenia koncepcji społecznej i komercyjny charakter projektu. Realizacji tego zadania podjął się Tomasz Hliniak, ekspert kluczowy ds. nadzoru urbanistyczno-architektonicznego. Chodziło o  dobre zbilansowanie i znalezienie idealnej proporcji, tzw. „złotego środka” pomiędzy atrakcyjnymi otwartymi przestrzeniami publicznymi a przestrzeniami, które mogą zostać skomercjalizowane przy jednoczesnym utrzymaniu właścicielskiego zarządu miasta.

Priorytetem było możliwie jak najszersze i wielowątkowe ujęcie tematu. Ujęcie integralne integrujące i porządkujące temat – od ogółu do szczegółu.

Konkurs architektoniczny

W trakcie konferencji 8 czerwca zaprezentujemy wytyczne projektowe, na podstawie których zostanie przeprowadzony międzynarodowy konkurs architektoniczny na projekt nowego centrum Dąbrowy Górniczej. Na szkicu pokazujemy ustalenia koncepcji autorskiej, a jednocześnie wycinek głównych założeń projektowych – podsumowanie dwuletnich prac zespołu ds. Fabryki Pełnej Życia, szerokiego grona ekspertów (urbanistów, socjologów, prawników, menegerów, praktyków rynku nieruchomości, historyków) oraz konsultacji społecznych. Wynika z nich, że architekci staną przed niezwykle wymagającym zadaniem. Będą musieli zaprojektować nowy plac przed Pałacem Kultury Zagłębia, skomunikować tę przestrzeń z Parkiem Hallera, a w samym parku zaprojektować tzw. bramę wejściową do parku.

W nowym centrum (na terenie dzisiejszej Fabryki Pełnej Życia) założono powstanie placu miejskiego, amfiteatru, traktów komunikacyjnych dla pieszych i rowerzystów, promenad, tzw. przestrzeni narracyjnych (instalacji, miniparków) wciągających użytkowników w pokłady historii naszego miasta. Oprócz przestrzeni publicznych, uwzględniono m.in. konieczność zaprojektowania nowych parkingów (w tym podziemnych), budynku mieszkalnego przeznaczonego dla młodych, lokali gastronomicznych, inkubatora przedsiębiorczości, pomieszczeń usługowych, handlowych, rzemieślniczych, hali targowej, klubu fitness, browaru z antresolą, przestrzeni na warsztaty i wystawy artystyczne, sali audytoryjnej i wystawowej, pomieszczeń biurowych co-workingu, reprezentacyjnych powierzchni komercyjnych, a nawet wieży widokowej. Wszystko to ma zostać podporządkowane zieleni i użyciu energooszczędnych technologii.

Jednym słowem – pokażemy, w jaki sposób oczekiwania dąbrowian, z koniecznymi uzupełnieniami specjalistów, przekuć w nowe centrum Dąbrowy Górniczej. Dlatego 8 czerwca 2018 roku warto zaplanować wizytę w Pałacu Kultury Zagłębia (program konferencji na www.fabrykapelnazycia.pl)

Wojciech Czyżewski, przewodniczący zespołu ds. Fabryki Pełnej Życia

Widok na park „Odkrywka” (oczko wodne, aleje dydaktyczne, nasyp ziemny, miejsce zabaw dla dzieci). Element tzw. przestrzeni narracyjnej, dzięki której można odbyć podróż po świecie dawnej Dąbrowy Górniczej. Nawiązuje do początków górnictwa w pierwotnej odkrywkowej formie, przed powstaniem kopalni głębinowych. Arch. Tomasz Hliniak, Hliniak Architekci, wizualizacje S83studio

Główne założenia projektowe dot. Fabryki Pełnej Życia. Arch. Tomasz Hliniak, Hliniak Architekci, wizualizacje S83studio