Skamieniałości nieznanego dotąd naukowcom płaza odnaleziono w posadzkach Pałacu Kultury Zagłębia. Nowy, przypominający salamandrę gatunek już zyskał adekwatną do miejsca nazwę – Ambystoma Culturis.

Przypadkowego odkrycia dokonał dr Piotr Nowakowski, geolog, który odwiedził Pałac Kultury Zagłębia z okazji urodzinowego koncertu PKZ 11 stycznia 2022. Posadzki w holu głównym – uważane dotąd za marmurowe – okazały się być wypolerowanym piaskowcem, w którym znaleziono skamieniałości z epoki triasu i kredy. Oprócz skamieniałych czaszek nowego gatunku płaza, w posadzkach odnaleziono pozostałości po koralowcach oraz szczątki belemnitów i amonitów.

Nieinwazyjna metoda wydobycia kodu genetycznego pozwoliła określić wygląd nowego gatunku. Miał on ok. 6 cm długości wraz z ogonem i charakteryzował się dużą w stosunku do tułowia głową, przy której znajdowała się para skrzeli zewnętrznych. Jego naturalnym środowiskiem był zbiornik słodkowodny. Skupisko skamieniałości wskazuje, że zwierzęta te żyły w grupach liczących po kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt osobników.

– Ambystoma Culturis, bo taką nazwę nadano nowemu gatunkowi, żyła na terenie Polski ok. 230 mln lat temu i przypominała żyjącego w naszych czasach aksolotla, czyli salamandrę meksykańską – mówi dr Piotr Nowakowski.

Pałac to nie tylko skarbnica kultury

Pałac Kultury Zagłębia rozpoczął swą działalność w 1958. Jego socrealistyczny gmach znajduje się w rejestrze zabytków od 1979, co uniemożliwia w najbliższym czasie przeprowadzenie prac wydobywczych. Naukowcy wraz z konserwatorem zabytków podjęli działania, które wkrótce mają umożliwić dokładne poznanie gatunku Ambystoma Culturis.

– Okazuje się, że pałac to skarbnica nie tylko kultury, ale również geologicznych niespodzianek. Kto wie, może salamandra stanie się nowym symbolem PKZ – mówi Grzegorz Drygała, dyrektor Pałacu Kultury Zagłębia.

Temat znaleziska szybko podjęli też pracownicy pałacu, którzy stworzyli grafiki kulturalnej salamandry i wystąpili z inicjatywą zamiany figury Bobra Dąbrowiaka przy fontannie na placu Wolności na statuę nowo odkrytego płaza.

 

– Kolejne odkrycia naukowców potwierdzają hipotezę, że to na terenach dzisiejszej Dąbrowy Górniczej narodziła się cywilizacja. Coś, co intuicyjnie czuliśmy jako mieszkańcy, zyskuje naukową podbudowę – mówi Michał Syska, pełnomocnik prezydenta Dąbrowy Górniczej ds. marki miasta, kultury i sportu.

Zanim ruszą dalsze prace badawcze, wszyscy goście pałacu, którzy przybędą na koncert, spektakl, seans filmowy, wystawę sztuki lub zajęcia edukacji artystycznej mogą podziwiać skamieniałości w holu głównym Pałacu Kultury Zagłębia od strony kawiarni. Pracownicy pałacu zadeklarowali pomoc w odnalezieniu odpowiedniego fragmentu podłogi.

PS Tekst o skamieniałych szczątkach nowego gatunku salamandry w posadzkach Pałacu Kultury Zagłębia był oczywiście żartem z okazji Prima aprilis! Co nie oznacza, że w naszych posadzkach nie znajdziecie amonitów, belemnitów i skamieniałych koralowców – to akurat była prawda!