16 stycznia 1945 r. oddziały radzieckie rozpoczęły operację sandomiersko-śląską, której efektem miało być m.in. wyparcie wojsk niemieckich z terenów Zagłębia. Obszar dzisiejszej Dąbrowy Górniczej znalazł się w pasie działania 59 oraz 21 Armii. Dąbrowy broniły oddziały 75 Dywizji Piechoty wraz z jednostkami wsparcia.

Rankiem 20 stycznia w rękach oddziałów radzieckich znalazła się Łęka i Tucznawa. Najbardziej zacięte walki toczyły się między 20 a 21 stycznia w rejonie Łośnia i Kazdębia, gdzie Niemcy kontratakowali przy użyciu broni pancernej. Ciężkie walki toczyły się również o Strzemieszyce i Ząbkowice.

27 stycznia rano śródmieście Dąbrowy było zajmowane przez oddziały 80 Dywizji Strzelców ze składu 59 Armii, która właściwie bez walki wkraczała do centrum miasta. Niemcy wycofują się na skutek wydarzeń na innych odcinkach frontu. Gołonóg i tereny na północ od linii kolejowej zajmowane były przez 218 pułk strzelecki, natomiast ścisłe centrum opanowywał 77 pułk strzelecki. Za nim, w drugim rzucie postępował 153 pułk strzelecki. Tego samego dnia radzieckie oddziały pierwszorzutowe ruszyły dalej w stronę Będzina.

Zdjęcie mapy, opracowanie: Muzeum Miejskie Sztygarka