Noś jasne ubranie i nakrycie głowy, pij wodę i soki, jedz warzywa i owoce, ogranicz spacery między godziną 10 a 16, szukaj cienia, nie pij alkoholu. Pamiętaj, najcieplej jest w godzinach 15.00-17.00, największe promieniowanie UV występuje około południa.

Czym jest udar cieplny?

Powstaje na skutek przegrzania. Szczególnym rodzajem jest udar słoneczny, czyli przegrzanie wskutek silnego nasłonecznienia. Z udarem cieplnym spotykamy się wtedy, gdy organizm ma utrudnione lub wręcz uniemożliwione oddawanie nadmiaru ciepła. Do sytuacji takiej może dojść w trakcie pracy w gorącym i wilgotnym pomieszczeniu bez przewiewu, podczas długotrwałego przebywania na słońcu, w trakcie dłuższego marszu, gier, zabaw lub plażowania w okresie dużych upałów oraz w czasie gorących kąpieli wodnych i parowych. Najbardziej narażone są małe dzieci, u których nie rozwinęły się dostatecznie mechanizmy termoregulacji oraz osoby starsze z  dolegliwościami układu krążenia lub zażywające preparaty antyhistaminowe.

Objawy udaru cieplnego:

– wysoka temperatura ciała, ból i zawroty głowy, nudności i wymioty,

– zmiany nastroju,

– zaburzenia widzenia,

– szybkie bicie serca,

– szybkie oddychanie,

– utrata przytomności

Pierwsza pomoc

Koniecznie wezwij pomoc. Przenieś chorego do chłodnego, ocienionego miejsca, można zdjąć z niego odzież. Jak najszybciej rozpocznij skrapianie ciała chorego chłodną wodą. Utrzymuj drożność jego dróg oddechowych, bądź gotowy do podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej w razie wystąpienia objawów zatrzymania krążenia. Udar cieplny jest stanem zagrażającym życiu.

Oparzenia słoneczne

Powstają na skutek ekspozycji skóry na słońce. Skóra staje się wówczas czerwona, wrażliwa i nierzadko pokryta pęcherzami. Najbardziej narażone na oparzenia są osoby o jasnej karnacji. Najlepszym sposobem zapobiegania poparzeniom słonecznym jest umiar i rozsądek w korzystaniu z kąpieli słonecznych. Należy używać preparatów z filtrem przeciwsłonecznym. W godzinach od jedenastej przed południem do drugiej po południu promienie słoneczne są najsilniejsze, dlatego czas ten najlepiej spędzić w cieniu. W przypadku poparzeń lekkich, pierwszego stopnia, czyli gdy nie ma żadnych pęcherzy na skórze, możemy łagodzić dolegliwości chłodną wodą lub specjalnie do tego celu przeznaczonymi preparatami z apteki. W przepadku oparzeń rozległych, najlepiej skonsultować się z lekarzem. 

Odwodnienie organizmu

Dochodzi do niego w sytuacji, gdy organizm traci więcej wody i elektrolitów aniżeli pobiera. W upalne dni znacznie szybciej może dojść do odwodnienia, zwłaszcza wtedy, gdy uprawia się sport bądź spędza aktywnie dzień poza domem. Organizm, aby obniżyć temperaturę ciała, zwiększa aktywność gruczołów potowych, sprawiając, że w upalne dni lub podczas uprawiania sportu pocimy się bardziej, przez co zwiększa się nasze zapotrzebowanie na płyny, a jego wielkość zależy w głównej mierze od masy ciała oraz wieku.
Objawy odwodnienia: ból głowy, rozdrażnienie, brak koncentracji, suche oczy, napięta sucha skóra. Regularne picie wody jest kluczowe do zachowania dobrego samopoczucia i  odpowiedniego poziomu nawodnienia. Wodę do organizmu możemy dostarczać także poprzez spożycie soków warzywnych np. sok pomidorowy dostarcza potas, który w upalne dni szybko tracimy z organizmu. Unikać należy natomiast napojów, które mają działanie moczopędne i dodatkowo odwadniają organizm np. kawy.

Upały w czasie ciąży

W trakcie upałów uważać powinny kobiety będące w ciąży, a także panie w krótkim czasie po przebytym porodzie, niezależnie od sposobu rozwiązania ciąży. W trakcie ciąży w znacznym stopniu zwiększa się obciążenie układu krążenia, pojawiają się także obrzęki, co zmniejsza tolerancję na wysokie temperatury. Będąc na zewnątrz, panie w ciąży i w krótkim okresie po rozwiązaniu, powinny pamiętać, że zawsze bezpieczniej dla nich jest przebywać w miejscach zacienionych, nie zapominając o nakryciu głowy (kapelusz słomkowy lub chusteczka), a także o uzupełnieniu płynów. Opalanie powinny panie przesunąć na czas po rozwiązaniu ciąży i po powrocie do pełnej formy.

dr hab. Jacek Schab

 

 

 

Artykuł ukazał się w czerwcowym numerze Przeglądu Dąbrowskiego.